تخریج از دانش های کاربردی عرصۀ حدیث است. بُعد نظری این دانش، کمتر در شیعه، مورد توجّه قرار گرفته و از این رو شاخه های مختلف آن نیازمند پژوهش و پردازش است. شناسایی موضوعات قابل پژوهش و ارائۀ آن به جامعۀ علمی، جزو نخستین گام های توسعۀ علم تخریج خواهد بود. هدف تحقیق پیش رو چکیده کامل
تخریج از دانش های کاربردی عرصۀ حدیث است. بُعد نظری این دانش، کمتر در شیعه، مورد توجّه قرار گرفته و از این رو شاخه های مختلف آن نیازمند پژوهش و پردازش است. شناسایی موضوعات قابل پژوهش و ارائۀ آن به جامعۀ علمی، جزو نخستین گام های توسعۀ علم تخریج خواهد بود. هدف تحقیق پیش رو، کشف، گردآوری، سامان دهی و معرّفی موضوعات و مسائل دانش تخریج به پژوهشگران عرصۀ حدیث است. تاکنون هیچ پژوهش مستقلّی با این موضوع و روش، منتشر نشده است. فایدۀ این نگاشته، در دسترس قرارگرفتن موضوعات دانش تخریج جهت نگارش مقاله، پایان نامه، کتاب و برگزاری نشست علمی است؛ افزون بر آن گسترۀ تخریج را نشان داده و راه را برای پیشرفت «تخریج حدیث» به عنوان یک علم مستقل هموار می کند. در این نوشتار 177 موضوع در نُه محور معرفی می-شود.
پرونده مقاله
آگاهی از زمان زندگی هر پیامبر ـ هرچند تقریبی ـ به منظور پیروی از او بایسته است. در غیر این صورت، نمیتوان با اطمینان، هیچ سخن و آموزۀ دینی را به او نسبت داد و در نتیجه، پیروی از وی ناممکن خواهد بود. تاکنون درباره بازه زندگی زرتشت، سخنان مختلفی گفته شده است. نگاشتۀ حاضر، چکیده کامل
آگاهی از زمان زندگی هر پیامبر ـ هرچند تقریبی ـ به منظور پیروی از او بایسته است. در غیر این صورت، نمیتوان با اطمینان، هیچ سخن و آموزۀ دینی را به او نسبت داد و در نتیجه، پیروی از وی ناممکن خواهد بود. تاکنون درباره بازه زندگی زرتشت، سخنان مختلفی گفته شده است. نگاشتۀ حاضر، فهرستی از این دیدگاهها را تهیه کرده تا زمینۀ پژوهشهای آینده را فراهم کند. برای نخستین بار است که این تعداد از دیدگاهها درباره بازه زندگی زرتشت، گردآوری و ارائه میشود.
پرونده مقاله
عالمان شیعه و اهل سنّت، گزارشهای تخریج حدیث خود را به گونه های مختلفی منتشر کردهاند. یکی از آنها که در آثار حدیثی شیعه، بیشتر به چشم می خورد، گزارش از مصادرِ پیشینی یک حدیث است. یعنی پس از تخریج حدیث از یک منبع، افزون بر آوردن نام منبع، به مصدرِ اوّلیه مؤلّف هم اشاره چکیده کامل
عالمان شیعه و اهل سنّت، گزارشهای تخریج حدیث خود را به گونه های مختلفی منتشر کردهاند. یکی از آنها که در آثار حدیثی شیعه، بیشتر به چشم می خورد، گزارش از مصادرِ پیشینی یک حدیث است. یعنی پس از تخریج حدیث از یک منبع، افزون بر آوردن نام منبع، به مصدرِ اوّلیه مؤلّف هم اشاره کرده اند تا حدیث، قابل ردیابی و اعتبارسنجی باشد. این روش، نشانهای روشن بر جایگاه نقل مکتوب و وجود کتابهای حدیثی در بین راویان و نویسندگان است. تحقیق پیش رو با هدف آشنایی و احیای این نوع گزارش تخریجی، برخی از نمونه های آن را بررسی میکند. این نوع از تخریج در منابع و اصول اوّلیه که بدون واسطه و یا نهایتا با یک واسطه، احادیث را نقل کرده اند، موضوعیت ندارد؛ از این رو نمونه های ارائهشده از منابع و جوامع ثانویه است. بهرۀ این پژوهش، افزون بر نشاندادن اهتمام عالمان شیعه به منابع حدیثی و وجود روشهای تخریجی در میان آنان، کمک به تکمیل الگوی اعتبارسنجی حدیث و منابع حدیثی خواهد بود.
پرونده مقاله
بیشتر معارف اسلامی از طریق روایات به مسلمانان منتقل شده است. با توجّه به فاصله زمانی طولانی با عصر صدور و آسیبهای مختلفی همچون جعل، تصحیف، تقیّه و ... که به این میراث حدیثی وارد آمده، ضرورت دستیابی به معیارهایی برای تشخیص حدیث معتبر و قابل اعتماد، همواره مورد بحث عالما چکیده کامل
بیشتر معارف اسلامی از طریق روایات به مسلمانان منتقل شده است. با توجّه به فاصله زمانی طولانی با عصر صدور و آسیبهای مختلفی همچون جعل، تصحیف، تقیّه و ... که به این میراث حدیثی وارد آمده، ضرورت دستیابی به معیارهایی برای تشخیص حدیث معتبر و قابل اعتماد، همواره مورد بحث عالمان بوده است. در این زمینه دو مبنا میان علما مطرح است: «وثوق سندی» و «وثوق صدوری». از آنجا که مبنای صحیح در نظر قدما و بسیاری از محقّقان معاصر، وثوق صدوری حدیث است، این مقاله با مفروضدانستن این مبنا پس از اشاره مختصر به معیارهای کاشف از عدم صدور و عدم اعتبار حدیث، درصدد احصای قرائن و معیارهایی برآمده که موجب اطمینان و وثوق نوعی به صدور حدیث و در نتیجه، اعتبار و حجّیت آن میگردد. در این بررسی مجموعاً هفت معیار به عنوان ملاکهای مقبول، ذکر شده است.
پرونده مقاله